Het komt helaas nog wel eens voor dat bepalingen in een (franchise)overeenkomst niet uitblinken in duidelijkheid.
Indien partijen een discussie krijgen over de uitleg van een tussen hen gemaakte afspraak, dan dient de rechter de knoop door te hakken over de uitleg die aan het beding gegeven dient te worden. De rechter zal de bepaling gaan uitleggen aan de hand van de zogenaamde ‘Haviltex-maatstaf’. Wat deze maatstaf inhoudt, zal ik hierna toelichten.
Een recent arrest van het hof Amsterdam is een mooi voorbeeld van de toepassing van deze Haviltex-maatstaf.
In deze zaak ging om een geschil tussen een (ex)franchisenemer van Online Accountants MKB-formule en de franchisegever. De franchiseovereenkomst was rechtsgeldig door de franchisenemer per 31 augustus 2013 opgezegd. Partijen hadden, zoals gebruikelijk is, ook afspraken gemaakt over wat partijen bij het einde van de overeenkomst moesten doen.
Een aantal klanten zouden bij het einde van de franchiseovereenkomst bij de franchisenemer blijven. Om die reden moest de franchisenemer kunnen beschikken over de data van deze klanten. Dit heeft erin geresulteerd dat partijen de volgende afspraak hadden gemaakt:
“Van klanten die niet door franchisenemer worden overgedragen, worden alle data met betrekking tot de betreffende klanten per direct doch uiterlijk op het moment van beëindiging van de overeenkomt kosteloos overgedragen aan franchisenemer. Franchisegever zal de voortgang van de bedrijfsvoering van franchisenemer op geen enkele wijze in de weg staan of belemmeren. Bij niet nakomen door franchisegever van de met dit artikel samenhangende verplichtingen is artikel 25.2 onverminderd van kracht.”
En in artikel 25.2 was bepaald:
Indien één van partijen zijn verplichtingen uit hoofde van deze overeenkomst niet, niet tijdig of niet behoorlijk naleeft, verbeurt hij ten gunste van de wederpartij een dadelijk opeisbare boete van € 15.000,- en € 1.500,- voor iedere dag dat deze overtreding voortduurt. (…)
De franchisenemer stelde zich op het standpunt dat de franchisegever niet aan zijn verplichtingen heeft voldaan om alle data met betrekking tot de klanten – die niet aan franchisegever werden overgedragen – tijdig aan franchisenemer over te dragen. Deze data was namelijk pas op 17 januari 2014 aan franchisenemer ter beschikking gesteld. Dit was te laat volgens de franchisenemer en hiermee was de franchisegever tekortgeschoten in zijn verplichting en een boete verschuldigd. De franchisegever zag dit anders. Hij stelde namelijk dat de betreffende gegevens tot een dag nadat de franchiseovereenkomst was geëindigd beschikbaar waren in de cloud en de franchisenemer deze gegevens bovendien kosteloos kon downloaden, hetgeen zij ook heeft gedaan.
In de procedure bij de rechtbank vorderde de franchisenemer (in zijn tegenvordering) de boete wegens het niet ter beschikking stellen van de data. De rechtbank wees de vordering van de franchisenemer af. Het Hof bevestigde de uitspraak van de rechtbank en overwoog onder meer:
Als twee professionele partijen zaken met elkaar doen, dan wordt verondersteld dat zij hun afspraken duidelijk hebben vastgelegd; een rechter zal veel waarde toekennen aan de taalkundige (tekstuele) uitleg van een bepaling. Indien een partij zich erop beroept dat partijen een andere bedoeling hadden bij de afspraak – derhalve een andere bedoeling dan welke volgt uit de pure tekstuele uitleg – dan zal de bedoeling van partijen uiteindelijk doorslaggevend zijn. Uiteraard moet deze bedoeling dan wel aangetoond worden door de partij die zich daarop beroept.
De uitkomst in deze zaak is mijns inziens redelijk. De franchisenemer had immers de beschikking over de gegevens. Een redelijke uitleg naar de bedoeling van partijen brengt naar mijn mening mee dat de franchisegever alleen die gegevens ter beschikking diende te stellen waarover de franchisenemer niet beschikte. De franchisegever moet dan uiteraard wel zeker weten over welke gegevens de franchisenemer beschikte (in dit geval: had gedownload).
De les die hieruit volgt is dat een duidelijke formulering van afspraken in een (franchise)overeenkomst van groot belang is om een latere (uitleg)discussie hierover te voorkomen.
Mocht u vragen hebben over de uitleg van een contractsbepaling in uw (franchise)overeenkomst of wilt u een (franchise)overeenkomst laten opstellen, dan kunt u contact opnemen met mij of één van mijn collega’s van de praktijkgroep Franchiserecht. Wij denken graag met u mee.
