Werknemers zijn bij ziekte verplicht mee te werken aan re-integratie. Zo zijn zij verplicht mee te werken aan een plan van aanpak en moeten zij redelijke voorschriften in het kader van de ziekte op te volgen.
Ook moeten werknemers de door de werkgever aangeboden passende arbeid verrichten. Niet alle werknemers houden zich hieraan of werken hieraan mee. Wat kan een werkgever doen in een dergelijke situatie?
Primaire mogelijkheden
In de wet zijn de mogelijkheden opgenomen om het loon van een werknemer op te schorten of stop te zetten op het moment dat een werknemer niet meewerkt aan zijn re-integratieverplichtingen.
Loon stopzetten
In het kader van re-integratieverplichtingen kan het loon van een werknemer worden stopgezet voor de periode dat hij: (i) weigert passende arbeid te verrichten, (ii) weigert mee te werken aan redelijke voorschriften of maatregelen die erop gericht zijn de werknemer in staat te stellen passende arbeid te verrichten, (iii) weigert mee te werken aan het opstellen, evalueren en bijstellen van het plan van aanpak of (iv) zijn genezing belemmert of vertraagt (denk bijvoorbeeld aan de verplichting een arts te raadplegen).
De bevoegdheid om het loon stop te zetten betekent dat er over de gehele periode dat een werknemer zijn verplichtingen niet nakomt geen loon verschuldigd is. Ook niet indien de werknemer na verloop van tijd wel weer voldoet aan zijn verplichtingen.
Loon opschorten
Het loon van een werknemer mag worden opgeschort – en dus niet stopgezet – voor de tijd dat een werknemer zich niet houdt aan schriftelijk gegeven redelijke voorschriften omtrent het verstrekken van inlichtingen die nodig zijn om het recht op loon vast te stellen. Denk hierbij aan controlevoorschriften. Het opschortingsrecht is bedoeld als drukmiddel. Op het moment dat een werknemer alsnog aan de controlevoorschriften voldoet, heeft hij alsnog aanspraak op het loon over die eerdere periode.
Andere mogelijkheid: beëindiging?
Op het moment dat een werknemer het re-integratie proces blijft zijn werkgevers snel geneigd naar een mogelijkheid tot beëindiging van de arbeidsovereenkomst te zoeken. Wanneer is dit mogelijk?
De sancties op het overtreden van re-integratie verplichtingen zijn in eerste instantie het opschorten en het stopzetten van het loon van een werknemer. Deze sancties zijn volgens de regering voldoende afschrikwekkend om te waarborgen dat de werknemer zijn eigen re-integratie serieus oppakt. Deze sancties zullen dan ook eerst moeten worden toegepast voordat er gekeken kan worden naar een beëindiging van de arbeidsovereenkomst.
Alleen indien een werknemer zonder goede reden zijn re-integratieverplichtingen (langdurig) weigert na te komen en de werkgever de werknemer daartoe schriftelijk meermaals heeft gemaand en ook met andere sancties (zoals loonstopzetting) is geprobeerd de werknemer te bewegen zijn re-integratieverplichtingen na te komen, zou een beëindiging van de arbeidsovereenkomst tot de mogelijkheden behoren.
Een dergelijke situatie deed zich voor in een recente zaak die werd beoordeeld door de kantonrechter te Amsterdam. In deze zaak ging het om een werknemer die herhaaldelijk gedurende een jaar haar re-integratieverplichtingen niet nakwam. De werkgever had al een aantal keer – terecht – het loon stopgezet maar dit had geen effect. De kantonrechter overwoog dat niet van de werkgever kon worden gevergd dat zij zich bleef inzetten voor het moeizame re-integratietraject. De rechter oordeelde dat de werknemer (ernstig) verwijtbaar had gehandeld en ontbond de arbeidsovereenkomst zonder toekenning van een enige vergoeding.
Wat is niet mogelijk?
In een zaak die onlangs voorkwam bij het Hof ’s-Hertogenbosch was een werknemer op staande voet ontslagen omdat hij weigerde passende arbeid te verrichten. De werkgever had in dit geval slechts eenmaal gedreigd het loon stop te zetten. Toen de werknemer wederom weigerde passende arbeid te verrichten ontsloeg de werkgever haar op staande voet. Het Hof oordeelde dat de werkgever voldoende andere afschrikwekkende mogelijkheden had om ervoor te zorgen dat de werknemer wel zou meewerken aan haar re-integratie, zoals het toepassen van een loonstop. Het ontslag op staande voet hield dan ook geen stand.
Conclusie
Indien een werknemer weigert aan zijn re-integratieverplichtingen te voldoen moet eerst het loon worden opgeschort dan wel gestaakt voordat een andere maatregel kan worden genomen. Op het moment dat een werknemer langdurig en herhaaldelijk zijn re-integratieverplichtingen schendt en een loonstop al (vaker) is toegepast zou er sprake kunnen zijn van verwijtbaar handelen van de werknemer waardoor een ontbinding van de arbeidsovereenkomst gerechtvaardigd is. Voor ontslag op staande voet in het kader van schending van re-integratieverplichtingen zal vrijwel nooit ruimte zijn.
Heeft u te maken met een dergelijke situatie dan kunt u voor advies contact opnemen met onze Praktijkgroep Arbeidsrecht.
