Als je als ondernemer gaat scheiden, is de waarde van de onderneming vaak een discussiepunt. De vaststelling van de waarde is afhankelijk van veel verschillende factoren en dus gecompliceerd.
Ook rechters kennen deze problematiek. Uiteindelijk moet er een knoop worden doorgehakt, maar wat is de beste waarderingsmethode en welke prijs moet betaald worden?
Een onderneming kan gewaardeerd worden op basis van (1) de activa en passiva (boekwaarde/ intrinsieke waarderingsmethode, (2) de winst (rentabiliteitswaarde), (3) de (toekomstige) kasstromen (discounted cash flow) en (4) een staking van de onderneming (liquiditeitswaarde). Doorgaans dient de waarde vastgesteld te worden per datum van de feitelijke verdeling en die ligt vaak in de toekomst. Echtscheidingen kunnen veel tijd in beslag nemen, wat het waarderen gecompliceerder maakt.
Bij een echtscheiding worden de bezittingen in principe in de verdeling/verrekening betrokken tegen hun waarde in het economische verkeer, uitzonderingen – zoals bijvoorbeeld op grond van redelijkheid en billijkheid – daargelaten. Onder die waarde wordt verstaan voor welk bedrag de onderneming op de peildatum door de ondernemer te gelde zou kunnen worden gemaakt. Kortom, bij echtscheiding gaat het niet om de waarde die aan de onderneming kan worden toegekend, maar om de prijs die bij overdracht door een koper zal worden betaald. Dat kunnen twee heel verschillende bedragen zijn.
De hoofdregel is dat de onderneming voor de hoogst mogelijke prijs in de verdeling wordt betrokken. Tegelijk wordt bij echtscheiding bekeken of die prijs redelijk is. En daar zit juist de moeilijkheid en discussie. De prijs is afhankelijk van de branche waarbinnen de ondernemer zijn onderneming exploiteert en andere feiten en omstandigheden, maar ook van de redelijkheid en billijkheid. Een te hoge prijs kan leiden tot een staking van de onderneming. Dat wordt onredelijk geacht. De prijs die betaald moet worden, mag de continuïteit van de onderneming niet in gevaar brengen. Bovendien is de ondernemer volledig afhankelijk van de exploitatie van zijn onderneming voor zijn/haar eigen levensonderhoud en de partneralimentatie, ook deze belangen spelen mee in de bepaling van de prijs.
Tijdens een echtscheiding moeten partijen eerst zelf proberen de waarderingsmethode en de prijs bepalen. Partijen moeten hun standpunten naar voren brengen en uiteenzetten waarom een bepaalde waarderingsmethode past bij de te verdelen onderneming. Deze waarderingsmethode van een partij wordt vaak samen met de accountant bepaald. Het kan zo zijn dat de man en zijn accountant een intrinsieke waarde aandragen, maar de vrouw en haar accountant de discounted cashflow methode.
De rechter dient uiteindelijk te bepalen welke waarderingsmethode zal gelden. De rechter heeft een grote mate van vrijheid om de prijs van de onderneming vast te stellen. Het kan zelfs zo zijn dat verschillende deskundigen het eens zijn over de waarderingsmethode maar verschillen van mening over de uitgangspunten binnen deze waarderingsmethode. De rechter kan dan de aangedragen waarderingsmethode loslaten en een eigen waarde van de onderneming vaststellen. De redelijke prijsbepaling blijft een belangen afweging.
Een ondernemer doet er goed aan – samen met zijn/haar accountant– in het kader van de waardering van het ondernemingsvermogen een aantal gegevens te verzamelen en te analyseren (of te laten analyseren). Te denken valt aan beschrijving van de onderneming, juridische informatie en financiële informatie. Door deze analyse kan aan de rechter inzicht worden gegeven welke waarderingsmethode het meest gepast is.
Wilt u meer weten over de onderneming en echtscheiding? Neem contact met ons op!
