Contractenrecht
Een eigendomsvoorbehoud is voor u als verkoper van groot belang. Het verzekert in beginsel dat de eigendom van de goederen alleen overgaat als ook daadwerkelijk betaald is. In internationale verhoudingen zijn er een aantal aanvullende aandachtspunten. Goede afspraken in algemene leveringsvoorwaarden zijn van belang.
Professionele verkopers van producten hebben vaak een eigendomsvoorbehoud opgenomen in hun algemene voorwaarden. Als gevolg hiervan gaat – kort gezegd – het eigendom van de geleverde goederen pas over naar de koper, wanneer die de koopprijs heeft voldaan. Dit beschermt de verkoper tegen wanbetaling, zelfs in geval van een faillissement van de koper. Indien de koper de facturen niet heeft betaald, kan de verkoper als eigenaar afgifte vorderen van de goederen.
Indien een verkoper levert aan een buitenlandse partij, is deze sterke positie minder vanzelfsprekend. In het buitenland wordt immers niet per definitie hetzelfde rechtssysteem gehanteerd als in Nederland. Als gevolg hiervan kan een Nederlands eigendomsvoorbehoud in het buitenland bijvoorbeeld niet geldig of niet afdwingbaar zijn. Dat kan voor de verkoper zeer vervelende gevolgen hebben. Het is daarom belangrijk om bij internationale koopovereenkomsten goed na te gaan of u voldoende waarborgen heeft ter verzekering van de betaling van de koopsom.
Bij levering aan een koper in het buitenland is sprake van een ‘internationaal eigendomsvoorbehoud’. Drie aspecten zijn hierbij van belang.
1. De vraag of het beding van eigendomsvoorbehoud op een rechtsgeldige wijze is overeengekomen
Het antwoord op deze vraag wordt beheerst door het op de (koop)overeenkomst toepasselijke recht. Partijen kunnen door middel van een rechtskeuze overeenkomen welk recht op een overeenkomst van toepassing is. Indien partijen niets hierover afspreken, geldt dat (binnen de EU) voor een koopovereenkomst normaal gesproken het recht van het land van de verkoper van toepassing is.
2. De goederenrechtelijke gevolgen van het eigendomsvoorbehoud
Ten tweede is van belang welk rechtsstelsel de goederenrechtelijke gevolgen van het eigendomsvoorbehoud bepaalt. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om de vraag of het eigendomsvoorbehoud tegenover derden (aan wie de goederen zijn doorverkocht) kan worden ingeroepen. Voor de goederenrechtelijke gevolgen dient te worden gekeken naar het recht van het land waar de goederen geleverd worden. Partijen kunnen afspreken dat aflevering van de goederen plaatsvindt bij de koper (in een ander land), waardoor het recht dat in het land van de koper geldt, de goederenrechtelijke gevolgen van het eigendomsvoorbehoud beheerst. Gebruikelijker is echter dat partijen afspreken dat de goederen ‘af fabriek’ worden geleverd. De levering vindt dan (in geval van een Nederlandse verkoper) al in Nederland plaats. Als gevolg hiervan is dus ook Nederlands recht – en daarmee een Nederlands eigendomsvoorbehoud – van toepassing.
In afwijking hiervan is het voor partijen ook mogelijk om (bijvoorbeeld) in de algemene voorwaarden een rechtskeuze uit te brengen voor het recht van het land van bestemming. Voorwaarde hierbij is wel dat de goederen waarvan de eigendom wordt voorbehouden, bestemd zijn voor de uitvoer naar dat land en daadwerkelijk naar dat land worden uitgevoerd. Een dergelijke rechtskeuze is het overwegen waard wanneer het recht van het land waar de goederen naar toe gaan, voordeliger is voor de verkoper. Hoe u daarvan kunt profiteren, leest u verderop.
3. Het inroepen / effectueren van het eigendomsvoorbehoud
Op het moment dat de koper de facturen niet betaalt en de verkoper een rechtsgeldig eigendomsvoorbehoud is overeengekomen, kan de verkoper zoals gezegd zijn eigendomsvoorbehoud inroepen. Voor de vraag of het eigendomsvoorbehoud ook afgedwongen kan worden, is het van belang of het eigendomsvoorbehoud daadwerkelijk wordt erkend in het land waar de goederen zich bevinden ten tijde van het inroepen. Indien goederen geleverd zijn aan het buitenland, zal er dus aan de hand van dat recht beoordeeld moeten worden of ook daadwerkelijk afgifte afgedwongen kan worden.
Hoe profiteert u hiervan?
Gelet op het voorgaande is het in internationale verhoudingen in uw belang om uw algemene voorwaarden dusdanig op te stellen dat u ook kunt profiteren van een “buitenlands eigendomsvoorbehoud” dat mogelijk meer of betere bescherming biedt. Een goed voorbeeld van een gunstig eigendomsvoorbehoud is die naar Duits recht. Deze is namelijk ruimer dan het eigendomsvoorbehoud naar Nederlands recht.
Een Nederlands eigendomsvoorbehoud gaat teniet als sprake is van vermenging, zaaksvorming of natrekking. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een stapel hout die wordt gebruikt voor het maken van een tafel. Indien op het hout een eigendomsvoorbehoud rust, gaat deze volgens Nederlands recht teniet zodra het hout onderdeel is gaan vormen van de tafel. Naar Duits recht is het echter mogelijk om een ‘verlengd eigendomsvoorbehoud’ overeen te komen, waardoor het eigendomsvoorbehoud over gaat op de goederen die uit de onder eigendomsvoorbehoud geleverde goederen zijn vervaardigd (in het voorbeeld: de tafel). Dit geeft u als verkoper natuurlijk extra zekerheid.
Doorgaans verkoopt een professionele verkoper aan kopers in meerdere landen. Algemene voorwaarden bevatten bepalingen die van toepassing (moeten) zijn op alle koopovereenkomsten. Ook in die situatie kan worden voorzien in uw algemene voorwaarden.
Wilt u meer weten over de mogelijkheden omtrent het (internationaal) eigendomsvoorbehoud of over andere mogelijkheden om uw betaling zeker te stellen? Graag helpen wij u daarbij.
-
Eva van Gerwen Advocaat | Curator Bekijk profiel
