Recent zijn twee interessante uitspraken verschenen over banken, die onvoldoende informatie hadden ingewonnen over de financiële positie van hun klant. Dat leverde een schending van de zorgplicht van de banken op.
De eerste zaak
In de eerste zaak, een vonnis van 9 september 2015 van de rechtbank Den Haag, lag een inkomensverklaring in het dossier waarin stond, dat het gezamenlijke inkomen ruim €70.000 bruto per jaar bedroeg. In werkelijkheid was dat maar €40.000. De rechtbank verwees naar artikel 51 Wet Financiële Dienstverlening:
“Een kredietaanbieder moet inzicht hebben in zowel de inkomsten als bepaalde vaste uitgaven van de consument. Er mag geen krediet worden verleend als dat met betrekking tot het voorkomen van overkreditering van de consument onverantwoord is.”
De rechtbank was van oordeel dat een ingevulde inkomensverklaring onvoldoende duidelijkheid geeft over de positie van een consument; de hypotheekverstrekker had bewijsstukken moeten vragen!
Wel was de rechtbank van oordeel, dat ten dele sprake was van eigen schuld. Ook de aanvragers van het krediet hadden zich kunnen en moeten realiseren dat sprake was van overkreditering gegeven de maandelijkse hypotheeklasten en het pensioeninkomen, ook omdat één van de aanvragers kort na de hypotheekverstrekking met pensioen ging, waardoor zijn inkomen ook nog eens fors daalde.
De tweede zaak
In een vonnis van 2 februari 2016 van het gerechtshof te Amsterdam lag de zaak iets anders. Daar was het bruto jaarinkomen volgens de werkgeversverklaring onvoldoende om een hypotheek te krijgen. Vervolgens had de aanvrager meerdere jaaropgaven verstrekt waaruit een hoger gemiddeld inkomen voortvloeide, omdat op die manier bonussen werden meegenomen.
In de berekening van de maximaal toegestane financieringslast, die in het dossier zat, stond met pen onder ‘toelichting’ geschreven: “I.o.m. [X] mogen we de bonussen meenemen’. Daaruit concludeerde het hof dat de bank zich ervan bewust was dat de verhoging van het gemiddelde jaarinkomen veroorzaakt werd door bonussen. De bank had zorgvuldig moeten berekenen of de klanten hun woonlasten zouden kunnen betalen. Als de bank een zorgvuldig onderzoek zou hebben gedaan, dan zou men geconcludeerd hebben dat er geen sprake was van een structurele verhoging van het jaarinkomen.
Ook in die zaak beriep de bank zich op eigen schuld van de aanvrager, maar dat vraagstuk werd verwezen naar de zogeheten schadestaatprocedure, een aparte procedure waarin de hoogte van de schade wordt vastgesteld.
Conclusie
De onderzoeksplicht van een hypotheekverstrekker gaat verder dan u denkt. Een enthousiaste adviseur zal zijn klant vaak ter wille willen zijn, maar de zorgplicht gaat vóór.
