Het Gerechtshof Amsterdam heeft in een recente uitspraak geoordeeld dat een overeenkomst van opdracht die is begonnen als samenwerking tussen partijen, niet in de loop van de tijd geruisloos kan veranderen in een arbeidsovereenkomst, zonder dat partijen daarover (aanvullende) afspraken hebben gemaakt én waarbij ook niet is geswitcht van het betalen van facturen naar het uitbetalen van loon.
Ruim twee jaar lang werkte X. als bedrijfsleider in een Amsterdams restaurant. Hij stond niet op de loonlijst, maar stuurde elke maand een factuur. Toen het restaurant de overeenkomst beëindigde, claimde X dat sprake was van een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. X. stapte naar de rechter en vroeg deze te oordelen dat de overeenkomst met het restaurant was te kwalificeren als ‘arbeidsovereenkomst’. X. beriep zich (onder meer) op het feit dat er een gezagsverhouding zou zijn tussen hem en het restaurant. Een gezagsverhouding (“leiding en toezicht”) duidt op een arbeidsovereenkomst. Het Hof veegde dit argument echter van tafel. Het Hof meende dat de enkele omstandigheid dat X verantwoording moest afleggen aan het restaurant, niet maakt dat sprake was van leiding en toezicht in de zin van een arbeidsovereenkomst. Het Hof hechtte daarbij veel waarde aan de bedoeling van partijen bij het sluiten van de overeenkomst. Partijen hadden namelijk nimmer de bedoeling gehad om een arbeidsovereenkomst te sluiten, maar een overeenkomst van opdracht. Deze overeenkomst kan niet in de loop van tijd geruisloos veranderen in een arbeidsovereenkomst, zonder dat partijen daar afspraken over hebben gemaakt.
Wij kunnen ons vinden in het oordeel van het Hof. Over de bedoeling van partijen was immers nooit onduidelijkheid. Voor wat betreft de gezagsverhouding geldt dat een wettelijke instructiebevoegdheid bestaat voor opdrachtgevers (artikel 7:402 BW: de opdrachtnemer is gehouden gevolg te geven aan tijdig verleende en verantwoorde aanwijzingen omtrent de uitvoering van de opdracht). Deze instructiebevoegdheid is niet hetzelfde als gezagsverhouding die een werkgever heeft. In dat kader is het opvallend dat volgens de Belastingdienst de opdrachtgever uitsluitend instructies mag geven die zien op het eindresultaat, niet op de uitvoering. Sterker nog, modelovereenkomsten die een verwijzing bevatten naar het wettelijke instructierecht van de opdrachtgever, worden door de Belastingdienst niet goedgekeurd.
Het Hof gaat met deze uitspraak lijnrecht in tegen de Belastingdienst. Het beleid van de Belastingdienst, onder meer de omschrijving van het begrip “gezagsverhouding”, wordt momenteel onder de loep genomen. Het is te hopen dat de Belastingdienst de lijn van het Hof Amsterdam volgt.
Wilt u meer weten over de arbeidsovereenkomst en/of de overeenkomst van opdracht? Neem dan contact op met onze praktijkgroep.
