Home Actueel Vastgoed De Coronawet treedt vandaag in werking

De Coronawet treedt vandaag in werking

Vastgoed
01-12-20

Vandaag is de “Tijdelijke Wet Maatregelen covid-19” (ook wel de “Coronawet” of de “Spoedwet” genoemd) officieel in werking getreden. Dat volgt uit een koninklijk besluit dat gisteren in het Staatsblad is gepubliceerd (Stb. 2020, 482). Dat betekent dat bedrijven en particulieren zich vanaf vandaag aan deze nieuwe wet moeten gaan houden.

In een eerdere blog gingen wij in op de achtergrond van de Coronawet waarbij wij ook hebben aangegeven dat deze wet de noodverordeningen van de veiligheidsregio’s vervangt. In deze blog leggen wij nader uit wat er in de Coronawet staat. Aangezien de Coronawet voor een belangrijk deel wordt uitgewerkt in ministeriële regelingen, zullen wij ook kort ingaan deze regelingen.

Wat staat er in de Coronawet?

De Coronawet (Stb. 2020, 441) vormt de juridische basis voor de huidige en toekomstige coronamaatregelen van de overheid. Zo krijgt bijvoorbeeld de mondkapjesplicht en het verbod op evenementen een wettelijke basis.

De Coronawet bevat ook een zogeheten “zorgplicht” voor publieke en besloten plaatsen. Dit betekent dat “degene die bevoegd is tot het treffen van voorzieningen of het toelaten van personen” de wettelijke verantwoordelijkheid krijgt om deze plaatsen “corona proof” te maken en te houden. Denk hierbij aan het treffen van hygiënemaatregelen en aan het beperken van het bezoekersaantal. Deze zorgplicht kan op zowel de eigenaar als de huurder van onroerend goed rusten.

De Coronawet is geen zelfstandige wet, maar past andere wetten aan. De belangrijkste wijziging betreft de aanpassing van de Wet publieke gezondheid (Wpg), waarin na artikel 58 een geheel nieuw hoofdstuk wordt opgenomen.

Raamwet

De Coronawet is grotendeels een “raamwet” en bevat dus weinig concrete normen. Zo staat er niet letterlijk in dat het dragen van een mondkapje verplicht is. De wet noemt ook niet vanaf hoeveel personen sprake is van illegale “groepsvorming”. De wet noemt specificeert zelfs niet hoe groot de “veilige afstand” is. Al deze normen – en nog vele andere – kunnen volgens de wet nader worden uitgewerkt in “ministeriële regelingen” die worden vastgesteld door de bevoegde ministers (VWS, JenV en BZK).

Ministeriële regelingen kunnen relatief snel tot stand komen, aangezien dergelijke regelingen in beginsel niet hoeven te worden goedgekeurd door de Tweede Kamer. Een ministeriële regeling kan dus goed gebruikt worden voor het vaststellen van coronamaatregelen, aangezien de effectieve bestrijding van het covid-19 virus vraagt om snelle besluitvorming.

Vetorecht Tweede Kamer

Toch heeft de Tweede Kamer wel degelijk iets te zeggen over de concrete coronamaatregelen. Zo bepaalt de wet dat de Tweede Kamer binnen een week na toezending van de ministeriële regeling (waarin de coronamaatregelen staan) de bevoegdheid heeft om niet in te stemmen met de ministeriële regelingen. Als de Tweede Kamer daartoe besluit, vervallen de coronamaatregelen automatisch. De Tweede Kamer krijgt dus een “veto recht” als het op coronamaatregelen aankomt. Hier blijft het echter bij; de Tweede Kamer kan op basis van de Coronawet niet zélf coronamaatregelen vaststellen. Of de coronaregels voldoende democratisch zijn, blijft daarom vatbaar voor discussie. Wel kan gesteld worden dat de Coronawet de maatregelen democratischer maakt; een vetorecht is immers beter dan geen enkele inspraak.

Ministeriële regelingen

Zoals gezegd zijn de concrete coronamaatregelen uitgewerkt in ministeriële regelingen. Het gaat hierbij met name om de “Tijdelijke regeling maatregelen covid-19. en de “Regeling mondkapjesverplichtingen covid-19”.

In de Tijdelijke regeling maatregelen covid-19 zijn veel specifieke coronamaatregelen vastgesteld, waaronder het horecaverbod, het verbod op koopavonden (vanaf 20.00 uur) en het gebod voor supermarkten om twee keer per dag een uur te reserveren voor “mensen die zichzelf beschouwen als oudere of als kwetsbare persoon”.

Ook de grootte van de “veilige afstand” is inmiddels door de overheid officieel vastgesteld. Dit is overigens niet geregeld in een ministeriële regeling, maar in een zogeheten algemene maatregel van bestuur, waarbij onder andere de Staten Generaal en het RIVM voorafgaand aan de vaststelling van het besluit is gehoord. In het “Tijdelijke besluit veilige afstand” (Stb. 2020, 474) staat dat de veilige afstand anderhalve meter is. Inhoudelijk gezien geen nieuws natuurlijk, maar grondwettelijk gezien een mooie stap voorwaarts.

Mondkapjesplicht

De Regeling mondkapjesverplichtingen covid-19 bevat specifieke regels over het dragen van het mondkapje, welke regels ook per 1 december 2020 ingaan. De mondkapjesplicht geldt in beginsel voor iedereen boven de dertien jaar in onder andere “publieke binnenruimten”, stations en halteplaatsen (inclusief de daarbij behorende perrons, trappen, tunnels en liften) en luchthavens. Uit de toelichting bij de regeling wordt duidelijk dat met een “publieke binnenruimte” onder andere wordt bedoeld: winkels, bussen,  musea, benzinestations, restaurants, cafés, theaters en concertzalen.

Uiteraard zijn er ook de nodige uitzonderingen op de mondkapjesplicht. Zo hoeft geen mondkapje te worden gedragen in kerkgebouwen, moskeeën, tempels en synagogen. Ook geldt de plicht niet voor mensen die vanwege een beperking of ziekte geen mondkapje kunnen dragen.

Handhaving

De Coronawet en ministeriële regelingen kunnen worden gehandhaafd door middel van het opleggen van boetes en bestuursrechtelijke handhaving (het opleggen van een last onder bestuursdwang / last onder dwangsom).

De Coronawet is overigens – net als de noodverordeningen – niet van toepassing binnen woonruimtes. Strikt genomen kunnen dus grotere bijeenkomsten binnenshuis – alhoewel maatschappelijk onwenselijk –niet op grond van de Coronawet verboden worden.

Ook maakt de Coronawet klip-en-klaar duidelijk dat een overtreding van de coronamaatregelen niet leidt tot een strafblad en dat reeds gemaakte aantekeningen onder de noodverordeningen worden vernietigd. Mensen die op basis van de noodverordeningen een “coronaboete” hebben gekregen, krijgen daarmee dus een “schone lei” (voor zover ze niet andere aantekeningen hebben op het strafblad, uiteraard).

Rechtsbescherming

Handhavingsbesluiten op grond van de nieuwe Coronawet kunnen worden aangevochten door bezwaar en/of beroep bij de bestuursrechter in te stellen. Zeker nu het gaat om nieuwe wetgeving, is het niet uitgesloten dat handhaving niet volledig volgens de regels plaatsvindt. Is uw onderneming geconfronteerd met een handhavingsbesluit waar u het niet mee eens bent? Neem dan gerust contact met ons. Wij helpen u graag verder.

Vragen over deze blog? Neem gerust contact op met mij of mijn collega’s van het team Vastgoed- en Bestuursrecht via de e-mail (donkersloot@kadv.nl) of telefoon (023 51 25 025).

Deel dit artikel