Wanneer spreek je van distributie?

De grens tussen een leverantiecontract en een distributiecontract is flinterdun. Een jarenlange reeks van op zichzelf staande koopovereenkomsten kan op enig moment in juridische zin worden aangemerkt als een distributieovereenkomst. Bijvoorbeeld als de leverancier er op mag vertrouwen dat de afnemer bepaalde bestellingen in bepaalde volumes en frequenties blijft doen en de afnemer er op mag vertrouwen dat die bestellingen door de leverancier worden uitgevoerd. Of als partijen periodiek naast de leverantiecontracten ook afspraken maken over – bijvoorbeeld – betalingscondities en promotionele activiteiten.

 

Wanneer is er sprake van excluxieve distributie?

In de eerder genoemde zaak ging het om een Zweedse fabrikant, die al meer dan 20 jaar producten leverde aan een Nederlandse distributeur. Volgens de distributeur was de samenwerking een exclusieve distributieovereenkomst. De fabrikant heeft wel het bestaan van een distributieovereenkomst erkend, maar betwist de exclusiviteit.

 

De distributieovereenkomst is nooit schriftelijk vastgelegd. De fabrikant heeft medio 2009 wel geprobeerd de distributieovereenkomst schriftelijk vast te leggen. Dat is niet gelukt, omdat de distributeur zich niet wilde verplichten tot een minimumafname. Op enig moment heeft de fabrikant de overeenkomst schriftelijk beëindigd. Ook werd de distributeur toen bekend dat een derde partij samen met de fabrikant een persbericht had uitgegeven waarin stond dat deze partij op exclusieve basis de betreffende producten van de fabrikant in Nederland op de markt zou brengen. De distributeur accepteerde dit niet.

 

In deze zaak krijgt de distributeur gelijk op basis van de omstandigheden:

• de opzegging door de fabrikant wijst erop dat partijen een exclusieve relatie voor ogen stond. Waarom zou de fabrikant anders eerst de distributie overeenkomst met de distributeur opzeggen alvorens een nieuwe aan te gaan?

• niet gebleken is dat de fabrikant tijdens de 20 jaar durende distributieovereenkomst in Nederland aan andere wederverkopers dan de distributeur heeft geleverd. De fabrikant had wel gesteld dat zij wel aan derden had geleverd, maar dat bleken (grotere) eindafnemers te zijn en geen wederverkopers; ook het feit dat de producten via de internetsite van de fabrikant in Nederland verkocht werden maakte dit niet anders;

• de fabrikant had nooit aan de distributeur meegedeeld dat de distributierelatie niet exclusief zou zijn, waardoor de distributeur er, gelet ook op de duur van de overeenkomst er op vertrouwen dat hij exclusief distributeur was.  De distributeur was ook altijd de enige Nederlandse afgevaardigde bij door de fabrikant georganiseerde conferenties met vertegenwoordigers uit de EU.

 

Conclusie: de distributeur mocht er op vertrouwen dat hij die exclusiviteit had. De schriftelijke verklaring van
een lid van de Raad van Bestuur van de fabrikant, waaruit blijkt dat het nooit de bedoeling was om de distributeur exclusiviteit te geven doet aan die conclusie niet af. 

 

Dit is slechts een van de vele voorbeelden in de jurisprudentie, waarin de omstandigheden leiden tot een dergelijke – door de fabrikant ongewenste – conclusie.

 

Wat is exclusiviteit?

Is exclusief ook echt exclusief? De term “exclusiviteit” heeft op zichzelf juridisch weinig betekenis. Wat daaronder wordt verstaan, hangt af van de betekenis die partijen daaraan geven of hebben bedoeld te geven. Zo kan de term “exclusief” inhouden dat de distributeur in een bepaald gebied met uitsluiting van zowel andere distributeurs als de leverancier zelf het recht heeft om de producten te verkopen. Maar “exclusief” kan ook betekenen dat alleen de verkoop door andere distributeurs in dat gebied is uitgesloten en niet de verkoop door de leverancier (al dan niet via internet) zelf.

 

Mijn advies: wacht niet af, maar leg vast wat de bedoeling is. Dat voorkomt onzekerheid en juridische geschillen.