In tientallen Optisport-zwembaden mogen geen foto’s meer gemaakt worden. Jammer van dat stoere groepsbommetje, het feestelijke zwemdiploma of de eerste waterpret van je peuter, maar de privacy van de andere gasten staat voorop.
Volgens het Nationaal Platform Zwembaden worstelen veel zwembaden met de materie. Landelijk beleid of wettelijke kaders ontbreken, zegt de brancheorganisatie. Maar helemaal waar is dat niet, want iedereen wordt beschermd door het portretrecht.
Het portretrecht is geregeld in de Auteurswet. De wet maakt onderscheid tussen portretten die in opdracht worden gemaakt en portretten die dat niet zijn. Van een ‘portret’ is sprake als iemand herkenbaar is afgebeeld. Niet alleen de gelaatstrekken van de geportretteerde zijn van belang, ook een typerende lichaamshouding, bepaalde attributen of de omgeving kunnen een rol spelen. Als het gezicht van de geportretteerde onherkenbaar is gemaakt, maar de identiteit van die persoon uit andere aspecten van de afbeelding kan blijken, kan toch sprake zijn van een portret in de zin van het auteursrecht.
Als een portret niet in opdracht is gemaakt, mag het in beginsel vrij gepubliceerd worden. Het is dus in principe toegestaan om in de openbare ruimte te fotograferen en die foto’s te publiceren, zonder dat je toestemming aan de gefotografeerde hoeft te vragen. Maar de afgebeelde persoon kan zich beroepen op het portretrecht en publicatie verbieden, omdat hij daarbij een redelijk belang heeft. Vaak gaat het dan om een privacybelang. Zo kunnen twee personen gefotografeerd zijn als een stelletje terwijl zij dat niet zijn. Een redelijk belang kan ook een financieel belang zijn, bijvoorbeeld bij (bekende) personen die geld kunnen verdienen met hun portret. Wat een redelijk belang is en of dat opweegt tegen het belang van de publicatie, beslist de rechter.
De vraag is of er van redelijk belang sprake is als je behoorlijk bloot en nogal onelegant bij toeval op een foto (en met die foto op social media) terechtkomt. Door een verbod op fotografie in het zwembad in te voeren, wil de Optisport-organisatie de badgasten beschermen en een eventuele gang naar de rechter voorkomen. “In het zwembad ben je kwetsbaar”, aldus Optisport.
Meer weten over portretrecht?
