Home Actueel Archief Forever 21 wederom onder vuur door kopie dames t-shirt

Forever 21 wederom onder vuur door kopie dames t-shirt

Archief
05-10-17

Het is inmiddels de zoveelste keer dat fast fashion modeketen Forever 21 onder vuur ligt door een vermeende kopieer actie. Dit keer betreft het een t-shirt ontworpen voor Planned Parenthood, een Amerikaanse non-profitorganisatie die gezondheidszorg levert aan vrouwen. De beschuldigingen komen van het PR bedrijf Word die de ontwerper is van “The Creator Shirt”, zoals het t-shirt door hen wordt genoemd.

Op 15 september publiceerde Word een side-by-side afbeelding op Instagram die de overeenstemming tussen haar Creator Shirt en het t-shirt van Forever 21 toont. Beide witte t-shirts hebben het woord “vrouw” in meerdere talen gedrukt, hoewel het Forever 21 t-shirt het woord in slechts vijf talen heeft bedrukt, terwijl Word dit woord in negen talen op haar Creator Shirt heeft staan. Forever 21 t-shirt verwijderde het Swahili, Arabische, Hebreeuwse en Japanse woord voor vrouw.

Andere verschillen die te benoemen zijn, zijn de verschillende lettertypen, een andere woordvolgorde en de afgeknipte mouwen van het Forever 21 t-shirt.

Forever 21 heeft, na aangesproken te zijn, al snel de t-shirts verwijderd van haar website en heeft de volgende statement afgegeven:
“The shirt in question was bought from a third party source. As soon as Forever 21 was alerted to the issue, we respectfully removed it from our website. Because this product did not have trademark or IP protections, there were no red flags raised at the time of purchase.”

De vraag is echter of de constatering van Forever 21 – dat er geen merkenrecht of andere intellectuele eigendomsrechten rusten op dit t-shirt – klopt. Het gebruik van tekst op kleding is tegenwoordig erg fashionable en wordt steeds vaker door modebedrijven gedaan. Veelal gaat het om algemeen gangbare (beschrijvende) woorden zoals “stoer”, “beauty”, “selfie”, “love”, “dream” maar ook plaatsnamen zoals “Boston”, “N.Y.C” en “California” komen vaak voor op kleding. De vraag is of, en zo ja, op welke wijze dergelijke modeproducten met tekst beschermd kunnen worden door het intellectuele eigendomsrecht. Het antwoord is helaas niet klip-en-klaar.

Merkenrechtelijke bescherming van tekst op kleding

Het kan gebeuren dat een ontwerper kiest om een tekst op een kledingstuk te zetten die (toevallig) is geregistreerd als merk. Eind vorig jaar ging het mis bij H&M die sweaters verkocht met de tekst opdruk CHIEF, waaronder ook het gezicht van een indianenopperhoofd en het getal 17 was gedrukt. De rechtbank Amsterdam heeft geoordeeld dat H&M inbreuk maakte op het merkenrecht van modebedrijf Jeans Center, die het woord CHIEF al in 1993 als merk had geregistreerd in de Benelux voor kledingstukken. H&M voerde aan dat zij geen identiek teken gebruikte op haar sweaters: er stond immers ook een indianenhoofd en het getal 17 op, maar de rechtbank Amsterdam ging daar niet in mee en oordeelde dat het teken CHIEF op de sweaters van H&M wél identiek was aan het geregistreerde merk van Jeans Centre nu dit teken een dominante plaats in neemt op de sweaters en bovenaan staat afgebeeld.

In deze zaak is het opvallend dat er geen discussie is gevoerd over de vraag of H&M het teken CHIEF daadwerkelijk heeft gebruikt als merk (als onderscheidingsteken) op de sweaters. H&M had kunnen aanvoeren dat het teken CHIEF enkel was gebruikt als versiering en dat een consument niet zou denken een sweater van het merk CHIEF te kopen, waardoor er ook geen sprake zou zijn van verwarring.

Bij het ontwerpen van kledingstukken met tekst is het niet onverstandig om te controleren of het specifieke woord niet toevallig een geregistreerd merk is.

Auteursrechtelijke bescherming van tekst op kleding

Maar wat als er een partij is, die al een soortgelijk kledingstuk op de markt heeft gebracht met een (nagenoeg) identieke tekst daarop, zonder dat er sprake is van een merkregistratie? Kan deze partij dan op grond van het auteursrecht bezwaar maken tegen het gebruik van die identieke tekst op soortgelijke kledingstukken?

Om voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking te komen moet er sprake zijn van een ‘oorspronkelijk werk’ met een ‘persoonlijk stempel van de maker’. Voor de beoordeling of een werk oorspronkelijk is, is van belang wat er aan gelijkende ontwerpen bekend is. Dit zogenaamde vormgevingserfgoed bepaalt de mate van oorspronkelijkheid. Een argument tegen auteursrechtelijke bescherming kan zijn dat gangbare woorden en plaatsnamen zoals “love” en “Brooklyn” te banaal of triviaal zijn om voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking te komen, met name wanneer het vormgevingserfgoed toont dat er vele kledingstukken op de markt zijn met dergelijke teksten.

Anderzijds kan een combinatie van banale/triviale woorden wellicht tot de conclusie leiden dat het als geheel (dus de combinatie van niet auteursrechtelijk beschermde elementen) wèl voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking komt. De conclusie van Forever 21 dat het door hen ingekochte (inbreukmakende) product geen alarm bellen deed rinkelen omdat “this product did not have trademark or IP protections”, gaat dus niet simpelweg op. Word had kunnen stellen dat aan haar Creator Shirt wel degelijk auteursrechtelijke bescherming toekomt nu het niet alleen het (triviale) woord “vrouw” betreft maar een combinatie van het woord “vrouw” in verschillende talen, met verschillende lettertypen, onder elkaar weergegeven in zwarte letters op een wit t-shirt.

Helaas heeft Forever 21 al snel de angel uit de zaak getrokken door de t-shirts te verwijderen. Het was interessant geweest om een rechterlijk oordeel te verkrijgen over de vraag of een kledingstuk met daarop een banale tekst, voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking komt en zo ja, welke omstandigheden daaraan bijdragen. Voorlopig is het wachten op de volgende inbreuk in modeland.

Bron: FashionUnited

Beeld: homepage foto; Forever 21 Facebook, Chief trui; IEPT20161019, Rb Amsterdam, Jeans Centre v H&M

 

Deel dit artikel