Het Wuhan-virus, dat inmiddels internationaal aangeduid wordt als het Coronavirus, verspreidt zich in een hoog tempo. Dit roept veel vragen op voor de korte en lange termijn indien bijvoorbeeld zaken wordt gedaan met China of een ander land waar het virus is doorgedrongen.
Het is immers zeer waarschijnlijk dat er schaarste aan producten, personeel en vervoer zal ontstaan en dat de kosten in het productieproces toe zullen nemen. De vraag komt dan op welke gevolgen dit heeft in en voor contractuele relaties?
Als advocaat binnen het commercieel contractenrecht, wordt mij regelmatig om advies gevraagd, indien de cliënt (of zijn wederpartij) zijn verplichtingen niet kan nakomen. Of juist vreest dat deze situatie zich voor gaat doen. Bijvoorbeeld indien verplichtingen door overmacht niet nagekomen kunnen worden. Voor een schuldenaar die zijn verplichtingen niet kan nakomen, is de vraag of een beroep kan worden gedaan op overmacht (bijvoorbeeld in verband met de uitbraak van het Corona-virus) van groot belang. In geval van overmacht, ook wel ‘force majeure’ genoemd, is een tekortkoming namelijk niet toerekenbaar.
Vanuit juridisch oogpunt is de vraag naar de toerekenbaarheid van groot belang. Indien een contractspartij een beroep kan doen op overmacht, kan hij in beginsel niet aangesproken worden tot nakoming of vergoeding van schade. Het is dus van belang om te weten wanneer sprake is van overmacht. Hiervoor is onder meer bepalend of in de overeenkomst en/of algemene voorwaarden (in aanvulling op de wet en rechtspraak) een contractuele regeling aangaande overmacht is opgenomen en welke omstandigheden tot de overmachtssituatie hebben geleid.
Veel contracten of algemene voorwaarden bevatten een regeling opgenomen met betrekking tot overmacht. In een goede clausule is niet alleen geregeld wat onder overmacht wordt verstaan, maar ook wat de gevolgen zijn en wat de rechten en verplichtingen in geval van (dreigende) overmacht zijn. Zo zal van een partij die geconfronteerd wordt met overmachtsituatie verwacht (mogen) worden dat hij op tijd aan de bel trekt en zijn contractspartij op de hoogte stelt.
Een belangrijk aandachtspunt is voorts de verplichting van de partij die met overmacht wordt geconfronteerd, om maatregelen te nemen teneinde de gevolgen van de situatie zo veel mogelijk beperkt te houden; zijn er alternatieve mogelijkheden om de verplichtingen na te komen? Bijvoorbeeld door het gebruik van andere basisgrondstoffen? Voor (inkoop)contracten met leveranciers kan het dan ook in uw belang zijn om de verplichtingen van uw leverancier in geval van overmacht goed te omschrijven.
Tot slot regelen partijen in een overmachtsclausule vaak het recht om de verplichtingen tijdelijk op te schorten en, indien de overmacht voortduurt, het (doorgaans wederkerige) recht om na een periode van X maanden het contract te beëindigen.
Een belangrijke les voor de praktijk is dan ook om in uw contract of algemene voorwaarden een goede regeling op te nemen voor overmacht die is afgestemd op uw onderneming: wanneer is sprake van overmacht en wat betekent dit voor de verplichtingen over en weer tussen partijen? En nog verstrekkender; wat betekent dit voor het voortbestaan van het contract?
Indien u hier meer over wil weten, neem dan contact op.
