In het geval van aanneming van werk komen opdrachtgever en aannemer een aanneemsom met elkaar overeen. De aannemer verplicht zich ertoe om voor deze aanneemsom een werk tot stand te brengen en op te leveren.
Het kan voorkomen dat personeel, leveranciers of andere partijen die de aannemer nodig heeft voor het realiseren van dat werk, ziek worden of wellicht niet op kunnen komen dagen omdat een familielid of huisgenoot ziek is (bijvoorbeeld naar aanleiding van recente adviezen van de overheid om thuis te blijven indien een gezinslid ziek is). Dit kan ertoe leiden dat de aannemer het werk niet tijdig gereed krijgt en/of daarvoor extra kosten moet maken. Er zal bijvoorbeeld vervangend personeel moeten worden ingeschakeld, met alle extra kosten en tijdsverlies van dien. Ook kan de aannemer ermee worden geconfronteerd dat bepaalde leveranties vertraagd zijn.
Indien de UAV 2012 op de rechtsverhouding van aannemer en opdrachtgever van toepassing zijn verklaard, houd er dan rekening mee dat par. 47 UAV 2012 de aannemer – ingeval sprake is van een ziekte zoals Covid-19 – mogelijk soelaas biedt.
Volledigheidshalve geef ik hierna weer wat er in par. 47 UAV 2012 is opgenomen (zie in het bijzonder de onderstrepingen):
Aan het criterium ‘kan de aannemer niet worden toegerekend‘ (opgenomen in lid 1 van par. 47 UAV 2012) kan vermoedelijk lastiger worden voldaan door de aannemer, indien hij daarop een beroep doet in verband met Covid-19, omdat ziekte in beginsel een bedrijfsrisico vormt. Dat risico ligt veelal bij de partij die door ziekte getroffen wordt of daarvan de nadelige gevolgen ondervindt.
De huidige ziekte-uitbraak kan echter, afhankelijk van de ernst en impact daarvan in concrete situaties, wellicht toch leiden tot een verhoging van de aanneemsom. Bijvoorbeeld als leveranties geen doorgang kunnen vinden of een werkploeg is uitgeschakeld; dan kan mogelijk toch sprake zijn van een omstandigheid die naar de in het verkeer geldende opvattingen niet voor rekening van de aannemer komt. De aannemer kan dan kostenvergoeding vorderen. Ook kan de aannemer volgens de UAV 2012 aanspraak maken op kostenvergoeding en/of termijnsverlenging voor zover kosten en/of uitloop het gevolg zijn van gewijzigde voorschriften van overheidswege.
In de UAV 2012 is opgenomen dat er pas sprake is van kostenverhogende omstandigheden als deze de kosten van het werk ‘aanzienlijk verhogen’ (§47 lid 1 UAV). Een vast percentage verhoging kan echter in dat kader niet worden gegeven. Of een kostenverhoging aanzienlijk is, moet aan de hand van het totaalbeeld worden vastgesteld, waarbij onder meer van belang is in welke mate het project als geheel nog winstgevend was voor de aannemer. Dit komt een billijke, op de omstandigheden toegesneden toepassing van de bepaling echter ook ten goede.
Indien een beroep gedaan wordt op het bestaan van kostenverhogende omstandigheden dienen aannemer en opdrachtgever op grond van de UAV 2012 met elkaar in overleg te treden omtrent de vraag of kostenverhogende omstandigheden zijn ingetreden (in de zin van par. 47 UAV 2012) en zo ja, in hoeverre de kostenverhoging naar redelijkheid en billijkheid dient te worden vergoed (zie par. 47 lid 3 UAV 2012).
Op grond van par. 47 lid 4 UAV 2012 mogen de contractspartijen – in plaats van toe te stemmen in een vergoeding als bedoeld in het derde lid van par. 47 UAV – het werk ook beperken, vereenvoudigen of beëindigen. In dat geval zal het door de opdrachtgever verschuldigde naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid worden vastgesteld.
Indien de UAV 2012 niet van toepassing is verklaard, vallen partijen terug op de in de wet opgenomen regeling, te weten: artikel 7:753 BW. Voor de mogelijkheid tot prijsverhoging (als gevolg van een ziekte zoals Covid-19) door de rechter in geval van kostenverhogende omstandigheden, dient dan aan twee vereisten te zijn voldaan:
Is aan deze vereisten voldaan, dan is het, tenzij anders is bedongen, aan de rechter om uit te maken of een prijsverhoging ook daadwerkelijk aan de aannemer wordt toegekend.
Volledigheidshalve: de aannemer mag de prijs zonder tussenkomst van de rechter aanpassen, indien de kostenverhoging het gevolg is van door de opdrachtgever verschafte onjuiste gegevens welke voor de prijsbepaling van belang zijn, tenzij de aannemer de onjuistheid der gegevens vóór het vaststellen van de prijs had behoren te ontdekken.
Indien art. 7:753 BW van toepassing is dient de aannemer zich ervan bewust te zijn dat op hem op grond van lid 3 van dat artikel een waarschuwingsplicht rust om de opdrachtgever zo spoedig mogelijk te wijzen op de noodzaak van een prijsverhoging, zodat de opdrachtgever tijdig gebruik kan maken van zijn recht de overeenkomst geheel of gedeeltelijk op te zeggen, hetzij een voorstel kan doen tot beperking of vereenvoudiging van het werk. Alleen als aan voornoemde verplichting is voldaan kan de aannemer rechten ontlenen aan dit wetsartikel (vervat in lid 1 en 2).
Tot zover in vogelvlucht enkele opmerkingen over de mogelijkheden die aannemer en opdrachtgever hebben om in deze turbulente tijd de aanneemsom die door hen is overeengekomen aan te passen. Indien u wilt weten of u als aannemer wellicht een beroep kunt doen op de aanwezigheid van kostenverhogende omstandigheden of u als opdrachtgever geconfronteerd wordt met een beroep op kostenverhogende omstandigheden, kunt u contact opnemen met de praktijkgroep vastgoed. Wij helpen u graag.
