Iedereen kent ze wel, de bijna niet van echt te onderscheiden namaak Prada T-shirts, Rayban zonnebrillen, Rolex horloges, Nike schoenen, Burberry – en Louis Vuitton tassen uit landen als China, Taiwan, Japan, Thailand en Turkije. Is de verhandeling van dergelijke namaak producten zomaar toegestaan? En wat kun je hier als rechthebbenden tegen doen?
Houders van intellectuele eigendomsrechten uit vrijwel iedere branche hebben te maken met het feit dat hun producten worden nagemaakt. Met name het namaken van producten van bekende merken is een lucratieve business. De absolute favoriet onder de namaak producten is al jaren de Vuitton tas, maar ook de nep-Gucci tas doet het goed en niet te vergeten nep-Nike- en Adidas schoenen. De handelaren in namaakproducten profiteren van de populariteit van deze bekende merken die ze voor lagere prijzen aanbieden. Niet alleen de merken die worden geïmiteerd ondervinden hier grote schade van, maar ook de consumenten worden de dupe van de illegale namaak handel. Wat kun je als rechthebbende hiertegen ondernemen?
Sleutelrol voor douane bij namaakbestrijding
Binnen de Europese Unie worden alle passende maatregelen genomen om namaak doeltreffend te bestrijden. Justitie, SNB REACT (de Stichting Namaakbestrijding) en de douane doen er alles aan om merkhouders en consumenten tegen namaak te beschermen. Als rechthebbende kun je de douane verzoeken om een controle uit te oefenen en namaak goederen vast te houden. Ook kan het gebeuren dat de douane tijdens een controle een partij goederen onderschept waarvan men vermoedt dat het namaak goederen betreft, zonder dat de rechthebbende vooraf een verzoek heeft gedaan. De douane zal in dat geval contact met de rechthebbende opnemen. Deze kan vervolgens stappen ondernemen om zijn rechten te beschermen.
Beslag laten leggen door een deurwaarder
Verder kun je als rechthebbende juridische stappen ondernemen tegen derden die inbreuk maken op jouw intellectuele eigendomsrechten doordat ze bijvoorbeeld een teken gebruiken dat identiek is aan jouw merk of een overeenstemmend teken gebruiken. Dit kan bijvoorbeeld door een deurwaarder beslag te laten leggen op de inbreukmakende producten. Ook is het in veel Europese landen mogelijk om de rechter te verzoeken een verbod op het aanbieden van het namaakproduct aan de inbreukmaker op te leggen (een ex parte verbod). Het grote voordeel van deze procedure is dat de inbreukmaker niet wordt gewaarschuwd en dat het verbod binnen enkele dagen kan worden gegeven waarmee de inbreuk dus binnen enkele dagen kan worden gestopt. Verder is er de mogelijkheid van bewijsbeslag – een beslag dat wordt gelegd op bewijsmateriaal- waarbij de inbreukmakende partij bij wie beslag wordt gelegd doorgaans ook niet vantevoren op de hoogte wordt gesteld. Tot slot kun je in een procedure naast een verbod op de inbreukmakende handelingen tevens schadevergoeding en/of winstafdracht vorderen.
Juridische aanpak niet altijd garantie voor succes
Bedrijven als Louis Vuitton, Nike, Adidas en Burberry zijn actief in het handhaven van hun intellectuele eigendomsrechten en maken dan ook veelvuldig gebruik van deze juridische mogelijkheden. Ze slepen de ene na de andere copycat naar de rechtbank. Zo stapte Louis Vuitton onlangs nog naar de rechter omdat een kunstenares een afbeelding van een Louis Vuitton tas in haar schilderij had verwerkt. De rechter oordeelde in dit geval echter dat het belang van de (artistieke) vrijheid van meningsuiting van de kunstenares zwaarder woog dan het belang bij het ongestoord genot van het intellectuele eigendom van Louis Vuitton. In een zaak die Louis Vuitton tegen eBay aanspande werd Louis Vuitton wel in het gelijk gesteld en stelde de rechtbank eBay aansprakelijk voor de schade die Louis Vuitton zou lijden als gevolg van het feit dat eBay met nep Vuitton producten webgebruikers naar haar site lokte.Ook Burberry trad op tegen het gebruik van haar bekende ruitje in een herenschoen. De schoenenzaak betoogde dat het een heel gewone ruit was die zij gebruikte: zoiets zag je overal. Ter illustratie kwam de schoenenzaak met verschillende “tartans” van Schotse clans en een op marktplaats aangeboden bijzondere “pump in gouden glitters en Burberry-ruit”. De rechter was echter niet overtuigd: hij vond de ruit van op de herenschoen met het zelfde patroon en in dezelfde kleuren zodanig overeenstemmen met het ruitmerk van Burberry dat de totaalindruk van beide identiek was. De schoenenzaak moest de verhandeling van de schoenen staken.
EU regels treffen succesvol doel
De aangescherpte regels voor het invoeren van nep-producten werpen vruchten af voor de houders van intellectuele eigendomsrechten. Ook de juridische mogelijkheden om op te treden tegen inbreukmakers zorgen ervoor dat copycats doeltreffend kunnen worden aangepakt. Er is dus duidelijk een daling van de invoer- en verhandeling van namaakproducten te zien; de EU regelgeving tegen namaak treft dus doel.
