Een verandering in het leven van één van beide ouders die van invloed is op het inkomen, heeft wellicht gevolg voor de hoogte van de alimentatie.
Soms hebben partijen bij de vaststelling van alimentatie bewust een bedrag afgesproken dat afwijkt van de maatstaven die volgens de wet moeten worden gevolgd. Wat is daar het gevolg van? En hoe zit het als onbewust is afgeweken?
De wet geeft twee maatstaven voor de berekening van alimentatie. Enerzijds is dat behoefte (wat heb je nodig om verder te kunnen leven), anderzijds is dat draagkracht (wat kan u en/of de ander daarin bijdragen). Deze basisbegrippen zijn concreet uitgewerkt in een richtlijn die door rechtbanken wordt gehanteerd (het Tremarapport).
De wet geeft ook de mogelijkheid om een rechterlijke uitspraak of overeenkomst over alimentatie te wijzigen. Er moet dan wel sprake zijn van een wijziging van omstandigheid ten opzichte van het moment waarop de alimentatie is ingegaan, zoals verlies of verhoging van inkomen van één van beide partijen.
Niet iedere wijziging van omstandigheden heeft direct een wijziging van de alimentatie tot gevolg. Alleen wijzigingen die tot gevolg hebben dat de alimentatie niet meer voldoet aan de wettelijke maatstaven zijn relevant. In dat kader moet ook worden beoordeeld of er sprake is geweest van bewuste of onbewuste afwijking van de wettelijke maatstaven. Als partijen een overeenkomst hebben gesloten over alimentatie en daarbij welbewust een alimentatiebedrag zijn overeen gekomen dat niet aansluit bij de daarvoor geldende berekening, dan zal de rechter het verzoek aan een zware toets onderwerpen. Eerst zal vast moeten komen te staan dat bewust is afgeweken. Vervolgens kan de rechter slechts tot wijziging van de overeenkomst overgaan als aannemelijk is dat daarna een wijziging van omstandigheden is ingetreden die meebrengt dat de andere partij, gelet op alle dan bestaande omstandigheden, naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid, een ongewijzigde instandhouding van de overeenkomst niet mag verwachten. Dat dit uitgangspunt door rechtbanken en hoven streng wordt gehanteerd, blijkt onder meer uit deze uitspraak van Hof Arnhem-Leeuwarden, waarin ondanks een wijziging van omstandigheden de alimentatie niet werd aangepast.
Er kan ook sprake zijn van onbewuste afwijking. Dat is het geval wanneer partijen onopzettelijk door onjuist inzicht of onjuiste gegevens van de wettelijke maatstaven zijn afgeweken. De rechter zal dan nagaan of er een scheve verhouding is tussen het afgesproken bedrag en het bedrag dat de uitkomst had moeten zijn van een correcte berekening met de juiste gegevens. Indien er volgens de rechter een wanverhouding bestaat, dan zal de alimentatie opnieuw berekend worden.
Bij het maken van afspraken over alimentatie is dus van belang dat u samen ook de bedoeling hierover vastlegt. Heeft u hierover vragen?
