Aandeelhoudersovereenkomst
Als een besloten vennootschap meerdere aandeelhouders heeft, is het verstandig als deze aandeelhouders onderling een aandeelhoudersovereenkomst sluiten. Daarin kunnen een aantal onderwerpen worden geregeld:
Sinds de invoering van de Flex-BV is het mogelijk om in de statuten van de BV veel specifieke bepalingen op te nemen, maar de statuten moeten worden bij de Kamer van Koophandel worden gedeponeerd en veel aandeelhouders willen niet dat hun onderlinge afspraken openbaar zijn.
Managementovereenkomst
Als de aandeelhouders zelf het bestuur van de BV vormen, dan moeten zij met de BV ook een arbeidsovereenkomst of een managementovereenkomst sluiten; een arbeidsovereenkomst als zij in persoon bestuurder van de BV zijn, een managementovereenkomst (formeel een overeenkomst van opdracht) als de werkzaamheden worden verricht ‘via’ hun persoonlijke holding (een premie- en loonbelastingvrije relatie, tenzij de overeenkomst teveel lijkt op een arbeidsovereenkomst).
In de managementovereenkomst worden regels opgenomen over de beëindiging van die overeenkomst. Als tevens een aandeelhoudersovereenkomst is gesloten, moeten de regels voor beëindiging vanzelfsprekend goed op elkaar aansluiten. Als een aandeelhouder de samenwerking wil beëindigen en zijn aandelen wil overdragen, dan moet uiteraard ook de managementovereenkomst worden beëindigd. Als de meerderheid van de aandeelhouders besluit dat een bestuurder (tevens aandeelhouder) moet opstappen en de managementovereenkomst opzegt, dan moet de bestuurder ook zijn aandelen aan de andere aandeelhouders aanbieden.
Is een verplichte afname van aandelen overeengekomen?
Wat wel eens ontbreekt, is de verplichting van de andere aandeelhouders om deze aandelen ook daadwerkelijk over te nemen. Er kunnen zich omstandigheden voordoen dat de andere aandeelhouders de aandelen niet willen, of niet kunnen overnemen: zij willen de vertrekkende bestuurder eenvoudigweg niets betalen voor zijn aandelen, of de aandelen zijn te duur. Maar in het belang van de vertrekkende bestuurder moet een afnameplicht in de aandeelhoudersovereenkomst worden opgenomen. Als die afnameplicht niet is overeengekomen, kan de bestuurder met zijn aandelen blijven zitten. En als bovendien de overige aandeelhouders besluiten geen dividend uit te keren (maar in plaats daarvan zichzelf wel een hoge managementvergoeding toekennen), dan heeft de vertrekkende bestuurder het nakijken.
Rechtbank Midden-Nederland
De wet bepaalt wel (artikel 2:343 BW) dat een aandeelhouder van de mede-aandeelhouders kan vorderen dat zij zijn aandelen overnemen, maar alleen als hij door gedragingen van zijn mede-aandeelhouders in zijn belangen wordt geschaad. Dat is niet het geval als besloten is weinig dividend uit te keren maar een hoge managementvergoeding, maar ook niet als de aandeelhouder tegen zijn zin als bestuurder van de BV is ontslagen, aldus de rechtbank Midden-Nederland in een recente uitspraak.
In de aandeelhoudersovereenkomst wel was opgenomen dat een aandeelhouder zijn aandelen moet inleveren in geval van beëindiging van de manageovereenkomst, maar niet dat de andere aandeelhouders dan die aandelen moeten afnemen.
Aandeelhoudersovereenkomst
Conclusie: in het belang van de individuele aandeelhouder moet in een aandeelhoudersovereenkomst niet alleen een aanbiedingsverplichting, maar ook een afnameverplichting worden opgenomen.
